Cả nhà và các em học viên thân mến. Nếu phải kể ra tên một axit quan trọng nhất trong chương trình hóa học phổ thông thì bền bỉ không thể không nhắc tới axit nitric HNO3. đấy là trong số những axit mạnh mẽ nhất and cần thiết nhất hay gặp trong các kì thi đại học – Cao Đẳng . Axit nitric như bọn họ đã biết có tính axit and tính oxi hóa rất mạnh, nó không chỉ là tính năng với kim loại, phi kim mà cả những hợp chất,… Lý Do lại như vậy thì Anh chị em cũng đã được hướng đến trong sách giáo khoa and được học ở trên lớp. Trong nội dung bài viết này tôi xin giải đáp rõ hơn một số đặc thù đặc trưng của axit nitric. 

1. Hỏi: Dung dịch HNO3 loãng hay đặc có tính oxi hóa mạnh hơn? Nguyên Nhân ? 
Đáp: 
Dung dịch HNO3 đặc có tính oxi hóa mạnh hơn dung dịch HNO3 loãng vì vận tốc phản ứng ở đây lệ thuộc vào nồng độ. Khi nói phản ứng xảy ra mạnh hay yếu tức là nói tới tốc độ phản ứng còn việc HNO3 bị khử từ N+5 đến N2O (+1), NO (+2), NO2 (+4) hay NH4NO3 (-3) không liên quan đến độ mạnh yếu của phản ứng. 
2. Hỏi: Vì Sao bình đựng dung dịch HNO3 để lâu có gold color ? 
Đáp: 
HNO3 kém bền, ngay ở nhiệt độ thường khi có ánh sáng 
4HNO3 → 4NO2↑ + O2 ↑ + 2H2O 
Khí NO2 gray clolor đỏ tan vào dung dịch axit để cho dung dịch này còn có gold color . 

Axit nitric Thạch An: http://thachan.com/vi/san-pham/chat-tay-rua-hoa-mp/axit-nitric-hno3-68-201.html
3. Hỏi: Tại Sao HNO3 đặc ăn mòn kim loại gian truân hơn HNO3 loãng? 
Đáp: 
Vì muối nitrat tạo thành không nhiều tan trong axit nitric HNO3 đặc, cản trở phản ứng. 
4. Hỏi: Nguyên Nhân khi cho kim loại tính năng với dung dịch HNO3 thường thu được hỗn hợp các sản phẩm như NO2, NO, N2O, N2,…
( ví dụ : Al(dư) + HNO3 (đặc)). 
Đáp: 
Vì nồng độ HNO3 giảm dần trong công việc phản ứng nên thường tạo ra hỗn hợp dòng sản phẩm , do sản phẩm của các bước oxi hóa phụ thuộc vào nồng độ HNO3. 
5. Hỏi: giải thích Lý Do cùng một kim loại phản ứng với HNO3 đặc thì cho NO2 còn với HNO3loãng thì cho NO? 
Đáp: 
dòng sản phẩm chủ yếu thuở đầu của quá trình kim loại khử HNO3 là axit nitrơ HNO2. Axit này không bền, phân hủy thành NO and NO2. NO2 tính năng với H2O của dung dịch loãng tạo ra HNO3 and NO. 
2HNO2 → NO + NO2 + H2O 
3NO2 + H2O ↔ 2HNO3 + NO (*) 
Khi nồng độ axit tăng lên , cân bằng (*) sẽ chuyển dịch về phía tạo thành NO2. Khi 
nồng độ axit giảm (HNO3 loãng) cần bằng (*) chuyển dịch về phía tạo thành NO. 

Hóa chất KOH Thạch An: http://thachan.com/vi/san-pham/hoa-chat-cong-nghiep/koh-potassium-hydroxide-34.html
6. Hỏi: Nguyên Nhân một số kim loại như Au, Pt không tan trong axit nitric nhưng tan 
trong dung dịch nước cường toan “3V(HClđặc)+ 1V(HNO3 đặc)”. 
Đáp: Nước cường toan có tính oxi hóa mãnh liệt hơn cả HNO3 đặc. 
6HCl + 2HNO3 → 3Cl2 + 2NO + 4H2O 
2Au + 3Cl2 → 2AuCl3 
như vậy , Au and Pt tan đc ở đấy là do ái dực lớn của chúng so với clo, do này mà phản ứng không tạo thành muối nitrat, mà tạo nên muối clorua. thực chất , kết quả cuối cùng là sở hữu được axit phức H[AuCl4] (axit cloroauric). 
AuCl3 + HCl → H[AuCl4] 
8. Hỏi: giải thích hiên tượng thụ động của Al, Fe, Cr trong HNO3 đặc nguội? 
Đáp: 
Khi cho Al, Fe, Cr vào HNO3 đặc nguội thì chúng không chỉ có không tan, mà còn bị thụ động hóa, nghĩa là sau khi ngâm trong HNO3 đặc nguội chúng không phản ứng với HCl hoặc H2SO4 loãng nữa. các bước ngâm trong dung dịch như thế ( hoặc một trong những dung dịch chất oxi hóa khác như K2Cr2O7 ) đã hình thành bên trên bề mặt các kim loại này một màng oxit bảo đảm có chiều dày khoảng 20 -30 micometer 
9. Hỏi: giải thích sự khác nhau giữa phản ứng nhiệt phân các muối (NH4)2Cr2O7, 
NH4NO3, NH4NO2với sự nhiệt phân những muối (NH4)2CO3, NH4Cl. Viết PTHH của các phản ứng tương ứng. 
Đáp: 
các muối (NH4)2CO3, NH4Cl là muối của những axit không có tính oxi hóa, do đó khi bị nhiệt phân luôn luôn giải phóng khí NH3 
những muối (NH4)2Cr2O7, NH4NO3, NH4NO2 là muối của các axit có tính oxi hóa mạnh, do đó khi bị nhiệt phân tạo nên NH3 sẽ bị oxi hóa thành N2 hoặc N2O. 

K2CO3 Thạch An: http://thachan.com/vi/san-pham/hoa-chat-cong-nghiep/k2co3-potassium-carbonate-35.html
10. Hỗn hợp kim loại tính năng với hỗn hợp HNO3 và H2SO4 đặc xảy ra ra làm sao ? 
Đáp:
Khi cho hỗn hợp kim loại vào hỗn hợp HNO3 + H2SO4 đặc thì luận điểm khá tinh vi : 
+ Về mặt nhiệt động, HNO3 có tính oxi hóa mạnh hơn H2SO4 nên ưu ái phản ứng hơn. Nói một cách lý tưởng là trong môi trường phản ứng phải hết NO3-mới đến phản ứng của SO42- trong H+
với kim loại. Do đó, muối chia thành là muối sunfat chứ không có muối nitrat. 
+ Về mặt động học, hoàn toàn có thể xảy ra song tuy nhiên 2 phản ứng: phản ứng kim loại với HNO3 & với H2SO4 để tạo thành đồng thời NO2 & SO2. dẫu thế , NO3- trong H+ phản ứng có phần ưu thế hơn & NO2 tạo nên lại phản ứng với SO2, đồng thời SO2 tạo thành lại phản ứng với HNO3 trong dung dịch. 
vì vậy , quan niệm 2 các bước phản ứng của kim loại với HNO3 and H2SO4 hoàn toàn hòa bình với nhau là không đúng đắn . Ngược lại , quan niệm phải hết NO3- mới đến SO42- tham gia phản ứng cũng không thực tế (vì kim loại giao tiếp với tất cả ion NO3- , ion SO42-, ion H+ trong dung dịch). Trong dung dịch sau phản ứng sẽ có các ion kim loại, ion NO3- , ion SO42-, ion H+ nên tức giận thật đúng mực lượng muối tạo thành , chỉ có thể nghĩ rằng muối sunfat sẽ ưu ái hơn.