PHÂN LOẠI BỘ MÁY CHUYỂN ĐỘNG TRONG ĐỒNG HỒ
Bộ máy chuyển động của đồng hồ thường được tìm thấy trong những tài liệu kỹ thuật với cái tên “watch movement” (hay còn được biết đến với thuật ngữ “calibre”) - là động cơ của đồng hồ, hoạt động như một nhà máy điện thu nhỏ, cung cấp nguồn năng lượng nhằm đảm bảo sự hoạt động của đồng hồ cũng như các chức năng phụ khác. Cụ thể hơn, cơ chế này không chỉ có tác dụng di chuyển bộ kim đồng hồ mà còn tạo ra sức mạnh cho bất kỳ biến chứng nào khác (như chức năng bấm giờ, lịch hằng năm, múi giờ kép,...). Nói tóm lại, bộ máy chuyển động chính là nguồn sống của đồng hồ và giữ cho thời gian chính xác. Một chiếc đồng hồ không thể hoạt động nếu không có nó.
Có vô số các bộ máy chuyển động khác nhau được tạo ra bởi các nhà sản xuất đồng hồ trên khắp Thế giới nhưng chung quy chúng đều thuộc về một trong hai loại cơ bản: Bộ máy thạch anh (quartz) hoặc bộ máy cơ học (mechanical)
so sánh sự khác nhau giữa đồng hồ quartz và đồng hồ cơ học
Bộ máy cơ (bên trái) - Bộ máy thạch anh (bên phải)
Chuyển động quét vs Chuyển động trong từng tích tắc
Nguồn: Wixon Jewelers
Chúng ta dễ dàng phân biệt bộ máy thạch anh với bộ máy cơ học dựa vào sự dịch chuyển của kim giây. Trên đồng hồ thạch anh, kim giây có chuyển động tích tắc, di chuyển một lần mỗi giây. Trong khi đó, kim giây của đồng hồ cơ chuyển động quét một cách mượt mà.
BỘ MÁY CHUYỂN ĐỘNG THẠCH ANH (QUARTZ MOVEMENT)
bộ máy chuyển động thạch anh
Bộ máy chuyển động thạch anh rất chính xác (sai số trung bình chỉ khoản ±10 giây mỗi tháng) và công tác bảo trì cho chúng tương đối ít (ngoại trừ việc thỉnh thoảng phải thay pin). Phần lớn những chiếc đồng hồ quartz có chi phí khá khiêm tốn, bởi chúng chạy bằng pin và có ít bộ phận chuyển động bên trong. Nhưng cũng vì thế mà đồng hồ quartz không phải sự lựa chọn của những tín đồ đam mê sưu tầm đồng hồ trên Thế giới. Chúng thiếu đi kỹ năng chế tác thủ công chuyên môn và những điều tỉ mỉ tinh tế khác bên trong. Thậm chí để đảm bảo bộ máy chuyển động thạch anh không ảnh hưởng xấu đến giá trị thương hiệu đồng hồ Thụy Sĩ tốt, vài hãng sản xuất đồng hồ đỉnh cao như Patek Philippe đã cho ra mắt những bộ máy calibre được thiết kế tuân thủ các tiêu chuẩn chất lượng nghiêm ngặt của họ.
Sự phát triển cua đồng hồ quartz không chỉ dừng lại ở đó. Một trong những cải tiến nổi bật của nó chính là sự ra đời của đồng hồ Eco-Drive của nhà Citizen. Được biết đến với cái tên "đồng hồ ánh sáng", đây là những phiên bản ưu tú có khả năng cung cấp năng lượng qua sự hấp thụ ánh sáng (Mặt trời, ánh sáng nhân tạo, ánh sáng tự nhiên,...) và không cần bạn phải thay pin cho chúng trong một khoảng thời gian dài.
Bộ máy chuyển động thạch anh hoạt động như thế nào?
Một bộ máy chuyển động thạch anh sử dụng pin làm nguồn năng lượng chính và thường là loại chuyển động mà bạn sẽ dễ dàng tiếp thu nhất bởi chúng không có quá nhiều chi tiết rườm rà phức tạp như bộ chuyển động cơ học. Để tạo ra sức mạnh trong các chuyển động của đồng hồ quartz, dòng điện từ pin sẽ truyền qua một tinh thể thạch anh mỏng được cắt theo hình một chiếc âm thoa, từ đó tạo ra các rung động với tần số thường là 32768 Hz (tương đương 32768 lần trong mỗi giây). Những rung động này đảm bảo cho bộ chuyển động luôn dao động và điều khiển động cơ di chuyển các kim đồng hồ.
Tìm hiểu thêm về cách hoạt động của đồng hồ quartz.
BỘ MÁY CHUYỂN ĐỘNG CƠ HỌC (MECHANICAL MOVEMENT)
bộ máy chuyển động cơ họcTrong lĩnh vực chế tác đồng hồ xa xỉ, bộ máy chuyển động cơ học thường được ưu tiên (thay vì bộ máy chuyển động thạch anh) bởi các kỹ thuật thủ công tinh tế và sự khéo léo của các bậc thầy chế tạo đồng hồ đều gói gọn trong chúng. Những cỗ máy cơ học này chứa một loạt các thành phần nhỏ phức tạp làm việc cùng nhau để cung cấp năng lượng cho đồng hồ cũng như các tính năng khác (lịch vạn niên, lịch thứ/ngày, moonphase, bấm giờ,...). Mặc dù thiết kế chung của đồng hồ cơ trên cơ bản là không có gì thay đổi qua nhiều thế kỷ, nhưng sự phát triển của công nghệ đã cho phép kỹ thuật chính xác hơn và chú ý nhiều hơn đến từng chi tiết.
Bộ máy chuyển động cơ học hoạt động như thế nào?
Không giống như đồng hồ thạch anh, bộ máy chuyển động cơ học không sử dụng pin. Nguồn năng lượng của chúng đến từ sự kéo giãn một lò xo đang cuộn chặt. Lò xo này còn được biết đến với cái tên: dây cót đồng hồ. Một trục chứa dây cót sẽ được nối khớp vào một bánh răng nhằm kiểm soát tốc độ kéo giãn, đảm bảo cho lò xo không bị bung ra quá nhanh, dẫn đến tiêu biến năng lượng.
Năng lượng lưu trữ của dây cót đồng hồ sẽ được chuyển đến bánh xe gai (bánh nhện) thông qua một hệ thống các bánh răng nhỏ. Sau khi đến bánh xe gai, năng lượng này tiếp tục truyền đến bánh xe cân bằng. Bánh xe cân bằng về cơ bản là trái tim của bộ máy chuyển động bên trong đồng hồ và nó sẽ nhận đủ nguồn năng lượng mà có cần thông qua bánh xe gai. Bánh xe cân bằng đập hoặc dao động theo chuyển động tròn (trung bình 5-10 lần mỗi giây). Hoạt động này được thực hiện bởi một đòn bẩy xoay quanh trục. Trục của đòn bẩy được kiểm soát bởi một vòng xoắn tinh tế mà chúng ta gọi là sợi tóc.
Tìm hiểu thêm về nguyên lý hoạt động của đồng hồ cơ.
SỰ KHÁC BIỆT GIỮA CÁC BỘ MÁY CHUYỂN ĐỘNG CƠ HỌC
Có hai loại bộ máy chuyển động cơ học thường được tìm thấy trong những chiếc đồng hồ xa xỉ ngày nay: thủ công (manual hay hand-winding) và tự động (automatic hay self-winding). Theo thời gian sẽ có sự xuất hiện của một vài biến thể khác nữa nhưng ở đây chúng ta chỉ đề cập đến những loại cơ bản nhất. Mặc dù bộ máy chuyển động cơ học nói chung luôn dễ dàng chiếm được sự yêu thích của người đam mê đồng hồ, tuy nhiên việc lựa chọn loại chuyển động nào lại phụ thuộc nhiều vào thói quen và sở thích cá nhân của mỗi người.
CHUYỂN ĐỘNG CƠ HỌC THỦ CÔNG
CHUYỂN ĐỘNG CƠ HỌC TỰ ĐỘNG
Được coi là bộ máy đồng hồ truyền thống nhất, chuyển động thủ công cũng có tuổi đời lớn nhất trong những bộ máy chuyển động. Và giống như cái tên của nó, việc cuộn căng dây cót từ đó cung cấp năng lượng cho toàn bộ hoạt động của đồng hồ hoàn toàn do chủ sở hữu “tự thân vận động”. Đây cũng có thể coi là một nét đẹp riêng của những chiếc đồng hồ cơ thủ công - đòi hỏi sự quan tâm và tương tác với chủ nhân của nó.
Đồng hồ cơ thủ công hoạt động như thế nào?
Người đeo phải xoay núm điều chỉnh nhiều lần để cuộn dây cót và lưu trữ năng lượng tiềm năng. Dây cót sẽ giãn ra một cách chậm rãi và tiêu hao năng lượng cho hàng loạt những hoạt động phức tạp và tinh vi bên trong bộ máy. Các cơ chế phối hợp với nhau một cách có hiệu quả, từ đó di chuyển các bánh xe thời gian để xoay kim đồng hồ và cung cấp năng lượng cho các biến chứng của nó.
Khi nào cần lên dây cót?
Khoảng thời gian lên dây cót cho đồng hồ hand-winding sẽ phụ thuộc vào khả năng dự trữ năng lượng của bộ máy, có thể là 24 giờ đến năm ngày hoặc hơn. Một số đồng hồ sẽ yêu cầu lên dây cót hàng ngày trong khi những chiếc khác như Panerai Luminor 1950 GMT, có dự trữ năng lượng tám ngày - tức là bạn chỉ cần lên dây cót tám ngày một lần. Nhiều chủ sở hữu ưa thích đồng hồ lên dây cót thủ công chỉ vì đơn giản là họ có thói quen vặn núm điều chỉnh mỗi lần trước khi đeo nó lên tay.
bo may co thu cong
Hình thức thứ hai của chuyển động cơ học là tự động, thường được gọi là chuyển động tự lên dây cót. Bộ máy chuyển động automatic khai thác năng lượng thông qua hoạt động của cổ tay người đeo. Những chiếc đồng hồ có bộ máy cơ tự động rất phổ biến vì người đeo không phải lo lắng về việc lên dây cót cho đồng hồ hàng ngày để đảm bảo hoạt động của chúng diễn ra liên tục. Miễn là đồng hồ được đeo thường xuyên, nó sẽ duy trì năng lượng mà không cần bạn phải làm gì cả.
Đồng hồ cơ tự động hoạt động như thế nào?
Chuyển động automatic hoạt động chủ yếu giống như cách chuyển động thủ công, với việc bổ sung trọng lượng kim loại gọi là rotor. Rotor được kết nối với buồng máy chuyển động và nó có thể xoay tự do. Với mỗi chuyển động của cổ tay, rotor sẽ tự quay, tự truyền năng lượng và thực hiện luôn cả việc cuộn dây cót.
Khi nào cần lên dây cót?
Đồng hồ có bộ máy chuyển động automatic vẫn sẽ cần lên dây cót, nhưng ít hơn đáng kể so với đồng hồ thủ công. Nếu đồng hồ được đeo mỗi ngày, nó sẽ duy trì các chức năng của mình mà không cần lên dây cót. Nhưng nếu bạn không ngó ngàng gì đến chiếc đồng hồ này trong một thời gian dài, nó sẽ cần một sự tương tác của chủ nhân để khôi phục năng lượng ban đầu. Và sự tương tác này không có gì mới mẻ, chính là đòi hỏi bạn phải tự lên dây cót cho nó.
bộ máy cơ tự động automatic
TỔNG KẾT
Bộ máy chuyển động quyết định hơn phân nửa giá trị của một chiếc đồng hồ. Vì thế, trước khi quyết định đầu tư vào một chiếc đồng hồ đeo tay, bạn hãy dành thời gian để tìm hiểu thêm về bộ máy của chúng nhé, nhất là những chiếc đồng hồ xa xỉ có giá trị cao. Và đừng quên rằng, tuy mỗi loại bộ máy chuyển động mang những đặc tính khác nhau nhưng chúng đều đem lại những lợi ích nhất định cho chủ sở hữu.
Luxury Shopping